Czysty przypadek, czyli jak powstał papier

Jak wiele rzeczy używanych w życiu codziennym, także papier odkryto przypadkiem. Po raz pierwszy otrzymano go w Chinach, jako pozostałość po myciu jedwabnej waty, czynność tę wykonywano na matach. Polegała ona na zwilżaniu i ubijaniu jej kijami. Po zdjęciu waty na matach osadzał się cienki nalot, po którym po wyschnięciu można było malować. Ponieważ jedwab był bardzo drogi Chińczycy zastępowali go włóknami roślinnymi (np. łyko morwy) i szmatami z lnu.
Masa papierowa składała się z włókien miażdżonych tkanin i rozwałkowywanych na cienkie arkusze. Później dodano do składników włókna roślinne, oraz inne surowce (np. sieci rybackie). Nowy materiał rozpowszechnił się bardzo szybko dzięki przychylności cesarza. Tajemnica produkcji papieru była świetnie strzeżona przez prawie 700 lat.
ok. 750 r.
Arabowie nauczyli się wytwarzać papier (potrzebny m.in. aby produkować książki)od chińskich jeńców, ujawniając z czasem tę tajemnicę innym krajom arabskim. Prawdopodobnie już w III wieku składniki do wytwarzania papieru znali Koreańczycy. W VI wieku umiejętność tę posiedli Japończycy, którym tajemnicę wytwarzania papieru zdradził koreański mnich Doncho. Japoński papier, niedługo po tym, stał się lepszy jakościowo od koreańskiego. W IX w. istniało w Japonii ponad 40 warsztatów produkujących papier wysokiej jakości m.in. z kory drzew kozo, mitsumata i krzewu gampi.
W wiekach od VII do IX produkt ten wyrabiano także w Iranie, Indiach i Arabii. Poprzez migrację ludów droga papieru obiegła cały świat. Do Europy dotarł jedwabnym szlakiem, który biegł przez Azję Środkową, Persję, Egipt, Afrykę i Hiszpanię. Tu w 1154 r. zbudowano pierwszą wytwórnię papieru. Niezależnie od Chin w Ameryce Środkowej w plemionach Majów wyrabiano materiał papierniczy z kory i łyka dzikiego figowca. Do Polski papier dotarł ok. XV wieku.
Najstarszymi zabytkami światowego piśmiennictwa (pochodzącymi z II i III w. n.e.), zachowanymi do czasów obecnych są kawałki papieru z Lob-nor – tybetańskiej pustyni, odnalezione przez Svena Hedina.
Znaleziono też rękopisy papierowe zamurowane w świątyni Tun Huang w Turkiestanie, które obecnie przechowywane są w British Museum w Londynie, w Bibliotece Narodowej w Paryżu, oraz w Chinach i w Japonii. Starożytna książka napisana na papierze miała formę zwoju.

Równie ciekawe jak powstanie papieru jest historia pergaminu: Już Egipcjanie utrwalali swe myśli na skórze, najstarsze zabytki pochodzą z 2000 r. przed narodzeniem Chrystusa, także Żydzi, Persowie i Grecy znali i używali obrobionej z włosia skóry zwierzęcej jako materiału pisarskiego. Dopiero w okresie hellenistycznym, ok. III/II w. przed narodzeniem Chrystusa udoskonalono proces tworzenia skórzanego materiału do utrwalania słów, początkowo na wybrzeżu Azji Mniejszej, a zdaniem rzymskiego uczonego z I w. przed narodzeniem Chrystusa – Warrona, w Pergamonie. Dzięki Herodotowi wiemy, że Grecy jońscy nazywali książki pisane na skórze diphterai (grec. \\\’skóra\\\’), nazwa \\\’pergamin\\\’ przyjęła się dopiero ok. IV w. n.e. Rzymianie \\\’skórzane\\\’ strony nazywali membrana. Popularność skóry jako podkładu piśmienniczego wiąże się prawdopodobnie ze współzawodnictwem, jakie istniało między królami Egiptu i Pergamonu, dotyczące rozwoju dwu \\\’konkurencyjnych\\\’ bibliotek starożytności. Ptolemeusz wstrzymał eksport papirusu dla biblioteki Attalidów (Pergameńskiej), co miało zahamować jej rozwój. To jednak nie przyniosło mu oczekiwanych rezultatów, gdyż pergameńczycy importowany papirus zastąpili materiałem własnej produkcji – skórą, specjalnie przygotowaną i poddaną obróbce technicznej.

Previous post 3 elementy, które należałoby zmienić w tradycyjnej szkole
Next post Tego unikaj jak ognia, czyli trzech wrogów zdrowej diety